Fazla Yatan Primlerin (Para'nın) SGK'dan İadesi Yapılır Mı?

Günlük yaşamda işçiler ve işverenler arasından imzalanan iş sözleşmeleri neticesinde ortaya çıkan hukuki ilişkinde işveren, SGK'ya kendileri ve işçileri için prim yatırır. Sigortalı olan kişilerin aynı sigortalılık şeklinde tabi olacak şekilde birden daha çok iş yerinde çalışma sağlamaları nedeni ile ödeme yapılan primler, kişilerin tabi bulunduğu sigortalılık şekli için belirlenmiş olan prime esas kazanç üst sınırları üzerinden hesaplanan oranı aştığı zaman birey adına ödenmiş olan fazla tutar, SGK'dan geri istenir.

SGK Prim İade Sistematiği

Genel olarak, SGK’ya yatırılmış olan primlerin, sigortalı kişilere iadesi 2 biçimde olur. İlki toptan ödeme şeklinde, ikincisi de birden daha fazla işverenin yanında yapılmış olan çalışmalar neticesinde prime esas olan kazanç maksimum sınırının aşılması hali olur.

Bu kapsamda toptan ödeme için aranan koşullar şu şekildedir;

• Kişinin toplam prim ödemesi gün sayıları
• Bireyin sigortalılık süresi
• Bireyin bulunduğu yaş

Bu koşullar arasından yaş şartını sağlayan fakat yeterli oranda prim ödeme gün sayısına da sahip olmayan sigortalılara yapılan ödemedir. Yaşları dolduğu halde emeklilik için prim ödeme gün sayısını tam olarak dolduramayan kişiler, bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezlerine veya da il müdürlüklerine yazılı bir şekilde talepte bulunarak, ödedikleri prim miktarlarını toplu olarak iade alabilirler.

SGK'dan Geri Alınan Primler

Sosyal Sigortalar ve de Genel Sağlık Sigortası Kanunu 5510 sayılı yasada çalışanlar adına SGK’ya prim esas kazançlar miktarından %34,5 oranı prim ödenir. Bunun dışında %3’lük oranda işsizlik sigorta payları toplamı 4447 sayı kapsamında işsizlik sigortası yasasına bağlı olarak işsizlik sigorta fonuna aktarılıyor.

Toptan ödemede prim iadesi alındığı zaman, çalışırken ödenmiş olan toplamda yer alan %34,5’lik orandaki prim tutarı sadece işçi payı kapsamında düşen ve malullük, yaşlanma ve ölüm gibi durumlarda %9 oranında emeklilik primleri alınır.

Bağ-kur Prim İadeleri

Bağ-kur kapsamında toptan ödemelerde söz konusu olan sigortalı kişilere yapılacak olan prim iadesi miktarı, malullük, ölüm, yaşlanma sigortası olarak ödenen tutar %20’dir.

İadeler, işçiler ve kendi hesabına bağımsız olarak çalışan kişiler bakımından primin ait olmuş olduğu seneden itibaren yazılı talep tarihine kadar geçerli olan seneler için, her senenin gerçekleşmiş olan güncelleme katsayısı kapsamında güncellenip toptan ödeme bu şekilde verilir.

Tavan Aşan Prim İade Sistemi

SGK’dan prim iadesi almanın başka bir yöntemi de işçi adına olan sigorta primine esas kazanç maksimum sınırını aşmış olan ödemelerin yapılması halidir. Prime esas olan kazanç üst seviyesi, kanunda ilgili olan dönemde geçerli ve prime esas alt kazanç da 2020 yılında 2.943 ₺ - 7,5 katı ile sınırlandırılmıştır. Pek çok çalışan kişi de yüksek ücret alması nedeni ile tavanı aşmakta ve birden daha çok işverene bağlı bir şekilde çalışması halinde de tavanı aşar.

Yabancılar İçin İade Sistemi

Genel olarak sosyal güvenlik priminin iadesi süreçlerinde, emeklilik koşulları kapsamında yabancılar adına özel uygulamalar yoktur. Buna bağlı olarak da yabancı bireylerin prim iade talepleri, Türkiye’de bulunan genel emeklilik şartlarında değerlendirilir.